Đề xuất chuyển chức năng văn phòng đăng ký đất đai

Đề xuất chuyển chức năng Văn phòng Đăng ký Đất đai xuống cấp xã: Hướng đi mới cho mô hình quản lý đất đai

Việc đổi mới cơ cấu bộ máy chính quyền địa phương cùng với yêu cầu cải cách hành chính đang tạo đà để Việt Nam xem xét tổ chức lại hệ thống Văn phòng Đăng ký Đất đai (VPĐKĐĐ). Gần đây, Cục Quản lý Đất đai thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đề xuất phương án chuyển chức năng của các chi nhánh VPĐKĐĐ từ cấp huyện về cấp xã, phường — một bước tiến nhằm phù hợp mô hình chính quyền hai cấp và mang lại sự thuận tiện cho người dân.

Quy mô và thực trạng VPĐKĐĐ hiện nay

Trên toàn quốc, 34 tỉnh, thành phố đã thành lập 703 VPĐKĐĐ trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường, với tổng số khoảng 16.683 cán bộ, viên chức và người lao động. Trong đó, lực lượng làm việc tại các chi nhánh ở cấp huyện chiếm gần 12.600 người, đảm nhiệm phần lớn thủ tục đăng ký, biến động đất đai cho người dân và doanh nghiệp.

Mạng lưới này hoạt động dưới sự quản lý chuyên môn thống nhất, nhưng nhiều địa phương vẫn ghi nhận tồn tại tình trạng xử lý hồ sơ chậm, cơ chế “nhiều đầu mối” và chồng chéo trách nhiệm giữa các cấp. Chính vì vậy, đề xuất bàn giao chức năng về cấp xã được xem là bước cải cách tổ chức quan trọng để tinh gọn, giảm phiền hà và nâng cao hiệu quả quản lý.

Hai phương án chuyển chức năng VPĐKĐĐ về xã, phường

Cục Quản lý Đất đai đã đưa ra hai phương án để chuyển chức năng chi nhánh VPĐKĐĐ về cấp xã — mỗi phương án có ưu điểm và thách thức khác nhau.

Phương án 1: Thành lập đơn vị sự nghiệp công lập tại xã

• UBND cấp xã sẽ thành lập đơn vị sự nghiệp công lập tiếp nhận toàn bộ chức năng, nhiệm vụ của chi nhánh VPĐKĐĐ.

• Tùy theo quy mô dân số và điều kiện kinh tế, mỗi xã/phường tối thiểu bố trí 2 cán bộ chuyên trách đăng ký đất đai.

• Phương án này giúp duy trì mô hình tổ chức quen thuộc và thuận tiện trong chuyển giao nhân sự, tài chính. Tuy nhiên, nó cũng có thể phát sinh đầu mối quản lý mới, chồng chéo giữa cấp xã và tỉnh, và đòi hỏi ngân sách vận hành thêm.

Phương án 2: Giao thẩm quyền cho Chủ tịch UBND xã

• Chuyển thẩm quyền cấp giấy chứng nhận và xác nhận biến động đất đai từ chi nhánh cấp huyện về Chủ tịch UBND xã, người đứng đầu có thể ủy quyền cho bộ phận chuyên môn thực hiện.

• Mô hình này hướng tới một đầu mối duy nhất tại xã để tiếp nhận và xử lý thủ tục đất đai cho người dân, giảm chuyển giao liên cấp và tối giản quy trình.

• Phương án này được đánh giá cao về tính thống nhất, tinh gọn và phù hợp chủ trương phân cấp. Tuy nhiên, việc tổ chức lại bộ máy, tài chính và sắp xếp cán bộ từ các chi nhánh hiện tại là thách thức lớn trong giai đoạn chuyển đổi.

Cục Quản lý Đất đai cho rằng phương án 2 là khả thi nhất trong dài hạn, giúp thể chế “một cấp, một cơ quan” trong quản lý đăng ký đất đai, hạn chế tiêu cực, tăng tính minh bạch và thúc đẩy ứng dụng công nghệ.

Lợi ích khi chuyển chức năng xuống cấp xã

• Đơn giản hóa thủ tục: Người dân không phải lên huyện, di chuyển nhiều cấp để làm các thủ tục đất đai.

• Tiếp cận gần hơn: Cấp xã là nơi gần dân nhất, thuận tiện cho việc tiếp nhận, hướng dẫn và giám sát thực thi.

• Tăng tính minh bạch: Khi mọi giao dịch được tập trung tại xã, dễ kiểm soát hơn, hạn chế tình trạng “xin – cho” và tiêu cực.

• Tận dụng công nghệ số: Cơ chế một đầu mối tại xã sẽ thuận lợi hơn để áp dụng hệ thống đăng ký đất đai điện tử, kết nối giữa xã, huyện, tỉnh.

• Đáp ứng mô hình chính quyền hai cấp: Việc phân quyền theo mô hình chính quyền hai cấp (tỉnh – xã) giúp giảm tầng lớp trung gian không cần thiết.

Khó khăn & rào cản khi thực hiện

• Cơ chế tài chính: Việc chuyển chức năng sẽ kéo theo chi phí hoạt động, đòi hỏi ngân sách địa phương được bố trí hợp lý.

• Chuyển giao nhân sự: Cần điều chuyển cán bộ từ chi nhánh cấp huyện, đào tạo và tiếp nhận tại cấp xã một cách hợp lý để không gián đoạn hoạt động.

• Trang bị hạ tầng công nghệ: Cấp xã phải được trang bị máy móc, phần mềm, hệ thống kết nối dữ liệu đất đai để thực thi điện tử.

• Tiêu chí xác định năng lực xã: Không phải xã nào cũng đủ năng lực để đảm đương toàn bộ nhiệm vụ đất đai — cần xem xét quy mô, dân số, điều kiện tài chính.

• Chuyển tiếp pháp lý: Quy chế chuyển giao trách nhiệm, đảm bảo quyền lợi người dân và các giao dịch đang dở dang phải được giải quyết thống nhất.

Gợi ý lộ trình triển khai

1. Thí điểm tại các địa phương tiêu biểu: Chọn một số huyện, xã có điều kiện tốt để thử nghiệm mô hình chuyển chức năng.

2. Xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai cấp toàn quốc: Số hóa hồ sơ, bản đồ địa chính, thông tin giao dịch để đảm bảo chuyển giao, tiếp nhận nhanh chóng.

3. Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã: Trang bị kiến thức pháp lý, kỹ năng xử lý thủ tục và năng lực công nghệ.

4. Ban hành khung chính sách tài chính, quản lý và giám sát: Quy định nguồn kinh phí hỗ trợ, định mức chi trả, giám sát hoạt động xã trong quản lý đất đai.

5. Công khai, minh bạch quy trình tại cấp xã: Tất cả hồ sơ, bước xử lý, thời hạn và kết quả phải được minh bạch để người dân giám sát.

Xem thêm: Hoạt động của văn phòng đăng ký đất đai sau sáp nhập

Kết luận

Đề xuất chuyển chức năng VPĐKĐĐ từ chi nhánh cấp huyện về cấp xã là bước cải cách thiết thực để tinh gọn bộ máy, làm cho quyền lực tiếp cận dân gần hơn và tăng hiệu quả quản lý đất đai. Tuy nhiên, để thành công, việc triển khai phải đi kèm cùng xây dựng hạ tầng công nghệ, cơ chế tài chính rõ ràng và lộ trình thực thi hợp lý. Nếu được triển khai đúng cách, mô hình này có thể tạo bước đột phá trong cải cách hành chính đất đai, góp phần thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển minh bạch, hiệu quả và phục vụ tốt người dân

Trên đây là 1 số chia sẻ của đội ngũ hỗ trợ Thầy Đinh Sơn Thủy về thông tin đề xuất chuyển chức năng của văn phòng đăng ký đất đay từ cấp huyện về các cấp xã, phường. Hi vọng bài viết đem đến cho bạn đọc những thông tin hữu ích. Mọi vấn đề cần được hỗ trợ liên quan đến pháp lý, đầu tư bất động sản vui lòng liên hệ trực tiếp qua số hotline: 0378.662.333 để được hỗ trợ nhanh chóng nhất.