Lý do chưa sửa đổi toàn diện Luật Đất đai

Lý do chưa sửa đổi toàn diện Luật Đất đai

Luật Đất đai là một trong những đạo luật quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người dân, doanh nghiệp và toàn bộ nền kinh tế. Tuy nhiên, dù được sửa đổi nhiều lần, đến nay vẫn chưa có một phiên bản sửa đổi toàn diện nào được ban hành và triển khai triệt để trong thực tế. Vậy đâu là những nguyên nhân khiến việc sửa đổi toàn diện Luật Đất đai vẫn chưa thể thực hiện?

1. Phạm vi điều chỉnh rộng và phức tạp

Luật Đất đai điều chỉnh hầu hết mọi hoạt động liên quan đến đất đai, bao gồm:

• Giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất.

• Chuyển mục đích sử dụng đất.

• Cấp sổ đỏ, đăng ký biến động đất đai.

• Bồi thường, giải phóng mặt bằng.

• Quản lý quy hoạch sử dụng đất…

Với phạm vi ảnh hưởng trải rộng trên nhiều lĩnh vực như: nông nghiệp, đô thị, công nghiệp, môi trường, đầu tư, tài chính – việc sửa đổi toàn diện đòi hỏi phải tổng kết, đánh giá hàng loạt chính sách liên quan. Đây là một quá trình phức tạp, cần thời gian để xây dựng nền tảng pháp lý mới thay vì chỉ điều chỉnh cục bộ.

2. Mâu thuẫn với các luật chuyên ngành khác

Luật Đất đai có mối liên hệ chặt chẽ với nhiều luật khác như:

• Luật Xây dựng

• Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn

• Luật Kinh doanh bất động sản

• Luật Đầu tư công

• Luật Nhà ở

• Luật Ngân sách Nhà nước

• Luật Thuế, phí và lệ phí

Do vậy, nếu sửa đổi toàn diện Luật Đất đai mà chưa đồng bộ hóa với các luật khác sẽ dễ gây ra xung đột pháp lý, làm phát sinh tranh chấp hoặc gây lúng túng khi áp dụng. Đây là một trong những lý do khiến các nhà làm luật phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi sửa đổi sâu rộng.

3. Chưa hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia

Một trong những yêu cầu quan trọng của việc sửa đổi toàn diện Luật Đất đai là minh bạch hóa thông tin đất đai, giúp cơ quan nhà nước và người dân có thể truy cập, theo dõi quá trình sử dụng, chuyển nhượng, quy hoạch một cách công khai.

Tuy nhiên, hiện nay cơ sở dữ liệu đất đai vẫn chưa đồng bộ, còn phân tán giữa các địa phương và bộ ngành. Tình trạng:

• Thiếu dữ liệu số hóa

• Chưa kết nối giữa đất đai – thuế – dân cư

• Chậm cập nhật biến động tài sản gắn liền với đất

…đã làm chậm quá trình đổi mới toàn diện luật pháp, do thiếu thông tin làm nền tảng chính sách.

4. Vấn đề lợi ích và xung đột trong quá trình xây dựng luật

Luật Đất đai liên quan trực tiếp đến quyền lợi của:

• Người sử dụng đất

• Nhà đầu tư bất động sản

• Doanh nghiệp hạ tầng

• Chính quyền địa phương

• Các cơ quan trung ương

Mỗi nhóm đối tượng có những lợi ích khác nhau, thậm chí mâu thuẫn lẫn nhau. Ví dụ:

• Người dân muốn đền bù cao khi thu hồi đất.

• Doanh nghiệp muốn có đất sạch với giá thấp để đầu tư.

• Chính quyền muốn giữ quỹ đất cho quy hoạch phát triển dài hạn.

• Nhà đầu cơ lại muốn giữ đất để chờ tăng giá…

Điều này khiến việc xây dựng luật gặp nhiều tranh cãi, khó đạt được sự đồng thuận nhanh chóng.

5. Cần thời gian để đánh giá tác động và thử nghiệm mô hình mới

Sửa luật không chỉ là viết lại các điều khoản. Mỗi quy định mới cần được:

• Đánh giá tác động đến kinh tế – xã hội

• Tính toán chi phí – lợi ích của người dân, doanh nghiệp

• Thử nghiệm ở một số địa phương trước khi áp dụng rộng rãi

Chẳng hạn, các đề xuất như:

• Đánh thuế đất bỏ hoang

• Định giá đất theo giá thị trường

• Phân cấp thẩm quyền cấp sổ đỏ về xã, phường

…cần được thử nghiệm kỹ càng, tránh tình trạng luật ra mà không khả thi hoặc tạo kẽ hở cho tiêu cực, khiến việc sửa toàn diện phải tạm hoãn hoặc chia thành nhiều giai đoạn.

6. Sức ép từ thực tiễn, yêu cầu phải xử lý từng phần trước

Trong bối cảnh thị trường bất động sản biến động mạnh, giá nhà tăng cao, đất đai bị đầu cơ, nhiều cơ quan lập pháp buộc phải ưu tiên sửa đổi từng phần, từng điểm cấp bách thay vì chờ một bản luật toàn diện.

Ví dụ:

• Sửa quy định về bảng giá đất, áp dụng 5 năm/lần thay vì hàng năm.

• Bổ sung quy định cho phép cấp xã xử lý hồ sơ đất đai, rút ngắn thời gian.

• Tăng cường minh bạch quy hoạch, đấu giá đất đai

• Giải quyết các dự án treo, đất bỏ hoang

Các điểm này được ưu tiên điều chỉnh để giải quyết tình huống trước mắt, từ đó từng bước tạo nền tảng cho sửa đổi toàn diện sau.

7. Dự kiến sửa đổi toàn diện vào giai đoạn 2026

Theo lộ trình của Bộ Tài nguyên và Môi trường, cùng với các cơ quan lập pháp, Luật Đất đai sửa đổi toàn diện dự kiến được trình Quốc hội trong năm 2026 sau khi:

• Cơ sở dữ liệu đất đai được hoàn thiện.

• Chính sách thuế, phí, định giá đồng bộ hơn.

• Các thí điểm phân quyền, phân cấp được tổng kết.

Luật mới sẽ đồng thời tích hợp nhiều quy định liên quan như thuế tài sản, định giá theo thị trường, phân loại loại hình sử dụng đất, khung pháp lý cho giao dịch điện tử bất động sản…

Xem thêm: Luật đất đai áp dụng trong năm 2025

Kết luận: Cần kiên nhẫn và đồng bộ trong sửa đổi Luật Đất đai

Việc chậm sửa đổi toàn diện Luật Đất đai không phải là do thiếu quyết tâm, mà vì cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng về pháp lý, kỹ thuật, dữ liệu và đồng thuận xã hội. Trong giai đoạn chuyển tiếp, nhà nước sẽ tiếp tục điều chỉnh từng phần, tập trung vào những nội dung cấp thiết nhất.

Về lâu dài, khi nền tảng pháp lý, dữ liệu và quản lý được cải thiện, Luật Đất đai sửa đổi toàn diện sẽ là bước tiến lớn giúp thị trường bất động sản minh bạch hơn, hạn chế đầu cơ, nâng cao hiệu quả sử dụng đất và bảo đảm quyền lợi người dân.

Trên đây là 1 số chia sẻ của đội ngũ hỗ trợ thầy Đinh Sơn Thủy về lý do tại sao chưa sửa đổi toàn diện luật đất đai. Hi vọng bài viết đem lại cho bạn đọc những thông tin hữu ích. Mọi vấn đề cần được hỗ trợ liên quan đến đầu tư, pháp lý bất động sản vui lòng liên hệ trực tiếp qua số hotline: 0378.662.333 để được hỗ trợ nhanh chóng nhất